Partnership Act ની કલમ 42 અંગે મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો આપ્યો: એક ભાગીદારના મૃત્યુ બાદ પણ પેઢી તૂટી શકે નહીં જો દસ્તાવેજમાં સાતત્ય જોગવાઈ હોય 🔍
📅 તારીખ: 14 જુલાઈ, 2025
⚖️ કેસ: Indian Oil Corporation Ltd. & Ors. vs. M/s Shree Niwas Ramgopal & Ors.
🧑⚖️ ન્યાયમૂર્તિઓ: પંકજ મિથલ અને અહસાનુદ્દીન અમાનુલ્લાહ
ભારતના સુપ્રીમ કોર્ટે એક મહત્વપૂર્ણ ચુકાદામાં અવલોકન કર્યું કે જો ભાગીદારી પેઢીમાં બે કરતા વધુ ભાગીદારો હોય અને ભાગીદારી દસ્તાવેજમાં明确 રીતે જણાવાયું હોય કે એક ભાગીદારના મૃત્યુ પછી પણ પેઢી ચાલુ રહેશે, તો Partnership Act, 1932 ની કલમ 42 હેઠળ ભાગીદારી આપમેળે તૂટી જશે નહીં.
📝 વિગતો મુજબ:
IOCL (ઈન્ડિયન ઓઈલ કોર્પોરેશન) એ M/s Shree Niwas Ramgopal નામની ભાગીદારી પેઢીનો કેરોસીન પુરવઠો રોકી દીધો હતો, કારણ કે મુખ્ય ભાગીદાર કનૈયાલાલ સોનથાલિયાનું અવસાન થયું હતું. પરંતુ પેઢી દસ્તાવેજમાં સ્પષ્ટ જોગવાઈ હતી કે આવા કેસમાં પેઢી બંધ નહીં થાય અને બચેલા ભાગીદારો જરૂરી હોય તો વારસદારોને જોડીને પુનર્ગઠન કરી શકે છે.
🧾 કાયદાકીય દલીલો અને ચુકાદા:
IOCL દ્વારા દલીલ રજૂ થઈ કે તમામ વારસદારોના સહમતિ વિના પુનર્ગઠન માન્ય નથી.
કોર્ટે Partnership Deed ની કલમ 18 અને Dealership Agreement ની કલમ 30 નો ઉલ્લેખ કરતા કહ્યું કે—
> "આ કિસ્સામાં પેઢી ત્રણ ભાગીદારોની હતી અને દસ્તાવેજ મુજબ, એકના મૃત્યુ બાદ પણ પેઢી ચાલુ રહે તે જોગવાઈ છે, એટલે Partnership Actની કલમ 42 અહીં લાગુ પડતી નથી."
સુપ્રીમ કોર્ટે હાઈકોર્ટના IOCL ને કેરોસીન સપ્લાય ચાલુ રાખવાના આદેશને યોગ્ય ગણાવ્યો અને કહ્યું કે IOCL ની વ્યાખ્યા અનૌપચારિક અને બિનમર્યાદિત હતી.
📌 કોર્ટે ખાસ ઉલ્લેખ કર્યો કે:
> "Statutory body તરીકે IOCLએ મનસ્વી અભિગમ અપનાવવો નહીં જોઈએ અને ચાલતી વ્યાપાર પ્રવૃત્તિમાં વિક્ષેપ ન લાવવો જોઈએ."
📍 અંતે સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કહ્યું:
IOCLએ narrow interpretation કરીને જ્ઞાત વ્યવસાયને અવરોધ આપવો યોગ્ય નહોતો અને આવું વર્તન ટાળવું જોઈએ. તેથી IOCLની અપીલ ફગાવી દેવામાં આવી છે.
📚 મુખ્ય કાનૂની મુદ્દો:
👉 Partnership Act, 1932 - Section 42
👉 Partnership deed clause overriding statutory default rule
👉 Commercial fairness and continuity of business
નિષ્કર્ષ:
આ ચુકાદો સ્પષ્ટ સંદેશ આપે છે કે ભાગીદારી દસ્તાવેજોની જોગવાઈઓ કાયદાથી ઉપર હોઈ શકે છે જો તેમાં સ્પષ્ટ રીતે પેઢી સાતત્ય માટેની જોગવાઈઓ હોય. ખાસ કરીને જ્યાં ભાગીદારો બે કરતા વધુ હોય, ત્યાં એકના અવસાનથી પેઢી આપમેળે તૂટી જતી નથી.
ઓર્ડર વાંચવા /ડાઉનલોડ કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો