"દેશમાં જમીન રેકોર્ડ ડિજિટાઇઝેશનની દિશામાં મોટું પગલું: માલિકી હકો હવે એકીકૃત ઇલેક્ટ્રોનિક ડેટાબેઝમાં"
સરકાર ગ્રામીણ અને શહેરી બંને વિસ્તારોને આવરી લેતા જમીન રેકોર્ડનું એકીકૃત ઇલેક્ટ્રોનિક ડેટાબેઝ બનાવવા માટે તૈયાર છે. આ પહેલથી માલિકીના હકો સ્પષ્ટ રીતે વ્યાખ્યાયિત થશે અને કેડસ્ટ્રલ નકશા દ્વારા તેની પુષ્ટિ કરવામાં આવશે.
જમીન સંસાધન સચિવ મનોજ જોશીએ જણાવ્યું કે આ પહેલનો હેતુ માહિતી પ્રવાહમાં પારદર્શિતા લાવવાનો, વિવાદો ઘટાડવાનો અને જમીન સંસાધનોના શ્રેષ્ઠ ઉપયોગને સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
હાલમાં નક્ષ પહેલ હેઠળ 160 શહેરોમાં પાયલોટ પ્રોજેક્ટ ચાલી રહ્યો છે, જે છ મહિનામાં પૂર્ણ થશે. આ અનુભવના આધારે, તેને સમગ્ર દેશના શહેરી વિસ્તારોમાં અમલમાં મૂકવામાં આવશે. બીજી તરફ, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જમીન રેકોર્ડનું ડિજિટાઇઝેશન લગભગ પૂર્ણ થયું છે – 379.29 મિલિયન એટલે કે 99.8% રેકોર્ડ ડિજિટાઇઝ્ડ થઈ ગયા છે.
ઉત્તર-પૂર્વીય રાજ્યોમાં જમીનના સામૂહિક માલિકીના કારણે રેકોર્ડ ઉપલબ્ધ નથી, જ્યારે લદ્દાખમાં આ પ્રક્રિયા હજી ચાલુ છે. કેડસ્ટ્રલ નકશાઓમાંથી લગભગ 97.3% ડિજિટલાઇઝ્ડ થઈ ચૂક્યા છે, તેમજ દેશભરની 89.7% મહેસૂલ અદાલતો અને તમામ સબ-રજિસ્ટ્રાર કચેરીઓ કમ્પ્યુટરાઇઝ્ડ થઈ ગઈ છે.
કેન્દ્ર સરકારે ડિજિટલ ઇન્ડિયા લેન્ડ રેકોર્ડ્સ આધુનિકીકરણ કાર્યક્રમ હેઠળ આ કાર્ય હાથ ધર્યું છે, જે સંપૂર્ણપણે કેન્દ્રના ભંડોળથી રાજ્યોની મદદથી અમલમાં મૂકાય છે. આ યોજના માટે નાણા મંત્રાલયે 2025-26 સુધીના સમયગાળા માટે ₹875 કરોડ મંજૂર કર્યા છે. તેમાં બે નવા પગલા ઉમેરાયા છે –
તમામ મહેસૂલ અદાલતોનું કમ્પ્યુટરાઇઝેશન અને તેને જમીન રેકોર્ડ સાથે જોડાણ.
આધાર નંબરને જમીન માલિકીના રેકોર્ડ સાથે સંમતિ આધારિત રીતે જોડવાનું.
સરકારનું માનવું છે કે આ પહેલ દેશના જમીન બજારમાં પારદર્શિતા લાવશે, રોકાણકારોનો વિશ્વાસ વધારશે અને આવનારા સમયમાં વિવાદોને ખૂબ જ ઓછી કરશે