દિલ્હી હાઈકોર્ટનો મોટો ચુકાદો: પ્રેમ-સ્નેહથી કરાયેલ ગિફ્ટ ડીડ, સંભાળ ન મળે તો રદ થઈ શકે
નવી દિલ્હી, 26 સપ્ટેમ્બર 2025 – દિલ્હી હાઈકોર્ટએ એક ઐતિહાસિક ચુકાદામાં સ્પષ્ટ કર્યું છે કે વરિષ્ઠ નાગરિકો દ્વારા પરિવારજનોને આપવામાં આવતી મિલકત ભેટમાં “પ્રેમ અને સ્નેહ” એક ગર્ભિત (Implied) શરત માનવામાં આવે છે.
શ્રીમતી વરિન્દર કૌર વિ. શ્રીમતી દલજીત કૌર અને અન્ય કેસમાં, મુખ્ય ન્યાયાધીશ દેવેન્દ્ર કુમાર ઉપાધ્યાય અને ન્યાયમૂર્તિ તુષાર રાવ ગેડેલાની બેન્ચે ઠરાવ્યું કે જો ભેટ આપ્યા પછી વરિષ્ઠ નાગરિકને જરૂરી ભરણપોષણ અને તબીબી દેખભાળ આપવામાં નહીં આવે, તો એવી મિલકતનો ટ્રાન્સફર “છેતરપિંડી અથવા બળજબરી” સમાન ગણાશે અને તેને રદબાતલ જાહેર કરી શકાય છે.
કેસની પૃષ્ઠભૂમિ
88 વર્ષની દલજીત કૌરે 2015માં પોતાની પુત્રવધૂ વરિન્દર કૌરને જનકપુરી સ્થિત મિલકત ગિફ્ટ ડીડ દ્વારા આપી હતી.
બાદમાં તેમણે આક્ષેપ મૂક્યો કે વહુએ તેમની સંભાળ કરી નથી, દવાઓ-કપડાં આપ્યા નથી અને ધમકીઓ આપી છે.
2019માં ટ્રિબ્યુનલે ગિફ્ટ ડીડ રદ કરવાની ના પાડી, પરંતુ પોલીસને તેમની સુરક્ષા ઉપર નજર રાખવા આદેશ કર્યો.
2023માં જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટે અપીલ સ્વીકારી અને ગિફ્ટ ડીડ રદ કરવાનો આદેશ આપ્યો.
વરિન્દર કૌરે આ નિર્ણયને પડકારતા દલીલ કરી કે ગિફ્ટ ડીડમાં કોઈ સ્પષ્ટ શરત લખાયેલી નથી, તેથી કલમ 23 લાગુ થતી નથી.
હાઈકોર્ટની નોંધ
કોર્ટએ કહ્યું કે પ્રેમ અને વિશ્વાસથી કરાયેલ ભેટમાં સંભાળ કરવાની શરત સ્વાભાવિક રીતે રહેલી હોય છે.
વૃદ્ધ માતા-પિતાએ સંતાનોને મિલકત આપતી વખતે એ આશા રાખવી સહજ છે કે તેઓ વૃદ્ધાવસ્થામાં તેમની સંભાળ કરશે.
કાયદાનો હેતુ વરિષ્ઠ નાગરિકોની સુરક્ષા કરવો છે, તેને કડક ભાષામાં નહીં પરંતુ હિતમાં સમજવો જોઈએ.
ચુકાદો
હાઈકોર્ટે જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટનો આદેશ યથાવત રાખ્યો અને પુત્રવધૂની અપીલ ફગાવી દીધી. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે ટ્રિબ્યુનલને દસ્તાવેજ રદ કરવાનો અધિકાર છે, ભલે ડીડમાં શરત સ્પષ્ટપણે લખાયેલી ન હોય.
> “રેકોર્ડ અને તમામ પુરાવા અને પરિસ્થિતિઓને ધ્યાનમાં લેતા, અમે સિંગલ જજ દ્વારા આપેલા આદેશ સાથે સંપૂર્ણ રીતે સંમત છીએ,” બેન્ચે કહ્યું.
વકીલોની હાજરી
અપીલકર્તા (વરિન્દર કૌર) તરફથી એડવોકેટ પંકજ બત્રા હાજર થયા.
**પ્રતિવાદી (દલજીત કૌર)**નું પ્રતિનિધિત્વ એડવોકેટ સિદ્ધાર્થ બાંઠિયાએ કર્યું.
દિલ્હી સરકાર તરફથી એડવોકેટ વૈશાલી ગુપ્તા હાજર રહ્યા.
👉 આ ચુકાદો દેશભરના વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે એક મહત્વપૂર્ણ કાનૂની રક્ષા બની રહ્યો છે, કેમ કે હવે સંતાનો કે વહુ-જમાઈ દ્વારા સંભાળ ન રાખવામાં આવે તો તેઓ પોતાની મિલકત પાછી મેળવવા કાનૂની રીતે સશક્ત બની શકે છે.